Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie

Przedawnienie roszczeń – co to jest, jak z niego skorzystać, jakie są terminy?

Jednym z kluczowych zagadnień związanych z problematyką dochodzenia roszczeń cywilnych jest przedawnienie. Instytucja przedawnienia funkcjonuje w systemie prawa cywilnego, jako narzędzie dyscyplinowania wierzycieli.

Osoba, której przysługuje świadczenie od dłużnika, ma pewien, określony ustawowo czas na dochodzenie swojej należności w sądzie. Jeśli wierzyciel nie wykorzysta tego czasu to dłużnik będzie mógł skutecznie bronić się zarzutem przedawnienia. Jakie są terminy przedawnienia roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie. W niniejszym artykule omówimy zasady ogólne dotyczące przedawnienia roszczeń cywilnych w Polsce, aby lepiej zrozumieć tę kwestię.

Przedawnienie roszczeń cywilnych – zasady ogólne

Każda osoba, nawet nieznająca się na prawie, wie, że roszczenia cywilne ulegają przedawnieniu. Ale co to dokładnie oznacza? Przedawnienie roszczeń, potocznie nazywane „przedawnieniem długu,” polega na utracie możliwości skutecznego dochodzenia roszczenia przez wierzyciela. Choć sam dług nadal istnieje, to wierzyciel traci prawo do skutecznego odzyskania go przez sąd.

Ile wynosi termin przedawnienia

Art. 118 K.C.
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Kodeks cywilny określa terminy, w których następuje przedawnienie. Co do zasady, przedawnienie roszczeń przysługujących osobom fizycznym wynosi 6 lat, a roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz roszczenia ze świadczeń okresowych (np. takich jak czynsz najmu) objęte są krótszym, 3 letnim okresem przedawnienia.

Do 2018 roku ogólny termin przedawnienia roszczeń przysługujących osobom fizycznym, niewiązanych z działalnością gospodarczą był dłuższy i wynosił 10 lat. O tym, jaki wpływ miała nowelizacja Kodeksu Cywilnego napiszę więcej w innym artykule.

Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie – jeden przepis i trzy terminy

Art. 442¹ [Przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody]

§ 1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

§ 2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§ 3. W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§ 4. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

Zasady przedawnienia roszczeń powstałych w wyniku czynów niedozwolonych (czyli w ramach odpowiedzialności deliktowej) obejmujące również wszelkiego rodzaju roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie, zostały określone w art. 442¹ Kodeksu Cywilnego. Powyższy przepis reguluje odrębnie sytuacje przedawnienia roszczeń z tytułu szkody wywołanej czynem niedozwolony, przedawnienia roszczeń wywołanej działaniem sprawcy które można zakwalifikować, jako zbrodnię lub występek oraz przedawnienie roszczeń za szkody na osobie.

Zgodnie z §1 powołanego wyżej przepisu, roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu w terminie 3 lat od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie oraz o osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od daty zdarzenia wywołującego szkodę.

Trzyletni termin przedawnienia odnosi się przykładowo do szkód komunikacyjnych powstałych w wynik kolizji lub wypadku drogowego. Zatem termin, w którym masz możliwość pozwania do sądu firmy ubezpieczeniowej, która wypłaciła zaniżone odszkodowanie to 3 lata od daty zdarzenia lub daty wydania odmownej decyzji o wypłacie odszkodowania.

Termin przedawnienia roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych stanowiących zbrodnię lub występek został uregulowany osobno, w art. 442¹ §2 Kodeksu Cywilnego. W przypadku powstania szkody na skutek zbrodni lub występku, uprawniony może dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia w okresie 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa, bez względu na to kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia.

Jeszcze inaczej określono termin przedawnienia w sytuacji, gdy dochodzimy roszczeń z tytułu szkody na osobie. W takiej sytuacji zastosowanie znajduje art. 442¹ §3 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym, przedawnienie roszczeń powstałych z tytułu wyrządzenia szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 3 lat od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie.

Przedawnienie roszczeń o odszkodowanie – praktyka sądów

W praktyce orzekania w sprawach odszkodowawczych, kwestia przedawnienia roszczeń o odszkodowanie o zadośćuczynienie jest bardzo istotna. Zarzut przedawnienia roszczenia jest bardzo często podnoszony przez np. pozwane towarzystwo ubezpieczeń, starające się uchylić od zaspokojenia roszczeń przysługujących osobie poszkodowanej. Wiele kontrowersji budzi problem zastosowanie 20 – letniego terminu przedawnienia roszczeń w sytuacji, gdy o odpowiedzialności sprawcy wypadku nie przesądził prawomocny wyrok sądu karnego rozstrzygający, że czyn w wyniku którego doszło do powstania szkody jest przestępstwem.

Należy przy tym pamiętać, że Sąd cywilny jest uprawniony do samodzielnej oceny, czy w danym stanie faktycznym zaistniało przestępstwo a więc zbrodnia lub występek. Uprawnia to sąd orzekający w sprawie do przyjęcia dłuższego, czyli 20 – letniego terminu przedawnienia nawet w sytuacji, gdy sprawca nie został prawomocnie skazany w sprawie karnej.

Prowadząc Kancelarię Adwokacką w Jeleniej Górze wielokrotnie spotykam się z problemem przedawnienia roszczeń o odszkodowanie. Prawidłowa ocena biegu terminu przedawnienia jest fundamentalną kwestią prawną, potrzebną do oceny zasadności kierowania sprawy odszkodowawczej na drogę postępowania sądowego.

Konsekwencje przedawnienia dla wierzyciela i dłużnika

Przedawnienie roszczeń ma istotne konsekwencje zarówno dla wierzyciela, jak i dla dłużnika. Dla wierzyciela oznacza to utratę prawnego środka dochodzenia swojego roszczenia. Dłużnik z kolei jest zabezpieczony przed wiecznym obciążeniem finansowym z tytułu zaległego długu. Przedawnienie ma na celu zapewnienie równowagi między interesami stron umowy.

Jak uniknąć przedawnienia roszczeń?

Aby uniknąć przedawnienia roszczeń, wierzyciel powinien być świadomy terminów przedawnienia oraz rozpocząć postępowanie sądowe w odpowiednim czasie. Dłużnik natomiast powinien monitorować swoje zobowiązania i regularnie regulować swoje długi.

Sprawy odszkodowawcze są jednym z obszarów praktyki naszej Kancelarii. Jak adwokat, którego Kancelaria ma siedzibę w Jeleniej Górze reprezentuje Klientów w postępowaniach odszkodowawczych przed firmami ubezpieczeniowymi oraz sądami. Jeśli jesteś zainteresowany naszymi usługami w tym zakresie, zapraszamy do kontaktu.

Odszkodowanie i zadośćuczynienie – adwokat Jelenia Góra

Jako adwokat specjalizuję się w różnych obszarach prawa, w tym w sprawach odszkodowawczych. Moja Kancelaria ma siedzibę w Jeleniej Górze, ale obsługujemy klientów z całego kraju. Wieloletnie doświadczenie pozwoliło mi nabyć umiejętności niezbędne do skutecznej reprezentacji klientów przed sądami lub chociażby firmami ubezpieczeniowymi. Znam metody działania tych instytucji i wiem, jak skutecznie dochodzić roszczeń naszych klientów.

Reprezentacja przed sądami

Reprezentujemy naszych klientów na sali sądowej. Jako Kancelaria jesteśmy przygotowani do prowadzenia skomplikowanych spraw odszkodowawczych, w których konieczne jest zastosowanie dogłębnej wiedzy prawnej.

Dlaczego warto wybrać naszą Kancelarię?

Nasze doświadczenie w sprawach odszkodowawczych jest naszym największym atutem. Przez lata pracy zdobyliśmy wiedzę i umiejętności, które pozwalają nam skutecznie reprezentować naszych klientów.

Jak skontaktować się z naszą Kancelarią?

Informacje kontaktowe

Jeśli jesteś zainteresowany naszymi usługami, zapraszamy do kontaktu. Możesz do nas zadzwonić, napisać e-mail lub odwiedzić nas w siedzibie Kancelarii.

Proces umawiania spotkania

Aby umówić się na spotkanie, wystarczy skontaktować się z nami telefonicznie lub mailowo. Nasz zespół pomoże Ci ustalić dogodny termin i przygotować wszystkie niezbędne dokumenty.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy mogę skonsultować się z Wami online? Tak, do przeprowadzenia konsultacji online konieczne jest posiadanie kompletu dokumentów
2. Jakie dokumenty są potrzebne do rozpoczęcia sprawy odszkodowawczej? Aby rozpocząć sprawę odszkodowawczą, konieczne jest zgromadzenie odpowiednich dokumentów, takich jak dowody medyczne, rachunki za leczenie, dokumentacja związana z uszkodzeniem mienia, a także wszelkie świadectwa dotyczące incydentu. Ważne jest również posiadanie dokumentów potwierdzających stratę dochodów, jeśli takowa miała miejsce, oraz wszelkich innych dowodów mogących potwierdzić szkodę, jakiej doznałeś.
3. Czy mogę liczyć na pomoc w przypadku odrzucenia mojego roszczenia przez firmę ubezpieczeniową? Tak, możesz liczyć na pomoc w przypadku odrzucenia Twojego roszczenia przez firmę ubezpieczeniową. PO analizie przesłanych dokumentów, nasi prawnicy mogą pomóc Ci w dalszych działaniach i ewentualnym odwołaniu się od decyzji ubezpieczyciela.
4. Czy mogę skontaktować się z Wami poza godzinami pracy? Pracujemy od godziny 8-16 i cenimy sobie czas wolny od pracy.
5. Jakie są koszty związane z prowadzeniem sprawy odszkodowawczej? Koszty są zawsze ustalane indywidualne i są uzależnione wielu czynników. Jednakże zawsze przed rozpoczęciem współpracy nasi klienci znają koszty reprezentacji

• 
  Kiedy musisz płacić alimenty na dorosłe dziecko
  Kiedy muszę  płacić alimenty na dorosłe dziecko Jesteś rodzicem pełnoletniego dziecka i zastanawiasz się, czy musisz dalej płacić alimenty? A może jesteś pełnoletnim dzieckiem, które nadal […]
• 
  Do jakiego wieku dziecka trzeba płacić alimenty?
  Obowiązek alimentacyjny w prawie rodzinnym W przepisach z zakresu prawa rodzinnego, jedną z najbardziej fundamentalnych kwestii jest obowiązek alimentacyjny. Jako doświadczony adwokat z Jeleniej Góry, chcę […]
• 
  Sprawy spadkowe u notariusza
  Jak przyjąć spadek u notariusza Zajęcie się sprawami spadkowymi, a więc formalnym potwierdzeniem praw do spadku, choć nie jest obowiązkowe, prędzej czy później staje się koniecznością. […]